فرهنگ اژدها در چین

فرهنگ اژدها در چین

اژدها توتم و سمبل مردم چین است، فرهنگ اژدها در چین حدود هشت هزار سال قدمت دارد و نشان برجسته ی فرهنگ چین است. موضوعات مربوط به اژدها در اسناد تاریخی مکتوب چین بیش از سیصد مورد است. نماد اژدها عمیقا با تار و پود جامعه ی چین گره خورده و بر روی بخش های مختلف فرهنگ چین تاثیر گذاشته است در ادامه با تکمید همراه باشید:

عمق این مسئله را میتوان در وجود نماد اژدها در ابعاد مختلف زندگی مردم چین جستجو کرد.

لوازم تزیینی به شکل اژدها، حکاکی های اژدها، استفاده از طرح بوسه ی اژدها در سازه های معماری، رقص اژدها در فستیوال لنترن، راندن قایق هایی به شکل اژدها در فستیوال قایق اژدها،نقاشی اژدها، خوشنویسی اژدها، شعر اژدها و موسیقی اژدها تنها گوشه ای از اهمیت فرهنگ اژدها در چین را نشان میدهد. اژدها در چین نماد قدرت و نفوذ، اصالت، افتخار و خوش شانسی و موفقیت است. شکل اژدها در چین با تصویری که اژدها در فرهنگ اروپا دارد، متفاوت است و در واقع گونه ی حیوانات این دو مثل هم نیست.

چگونگی شکل گیری فرهنگ اژدها در چین

در طول تاریخ در رابطه با چگونگی به وجود آمدن اژدها نقل قول های فراوان و گاها گیج کننده ای وجود دارد، شکل گیری اژدها از تمساح، مار، مارمولک، اسب، خوک، رعد و برق و رنگین کمان گوشه ای از این گفته ها در طول تاریخ است.

نظریه ای وجود دارد که شکل گیری اژدها را این گونه تفسیر میکند: آغاز شکل گیری اژدها به عصر نوسنگی باز میگردد، نحوه ی تفکر انسان آن زمان در مورد دنیای بیرون ساده و مبنی بر درک حسی او از جهان اطرافش بوده است. او توانایی تمییز ابر، رعد و برق، رودخانه از یکدیگر و همچنین تمییز حیواناتی چون ماهی، تمساح، مار، مارمولک، خوک، اسب و گاو را بر اساس عادات زندگیشان نداشت.از نظر او ابر، رعد و برق، رنگین کمان و … همگی با باران مرتبط بوده و در یک خانواده هستند و بر همین اساس ماهی، تمساح و مار هم ارتباط نزدیکی با آب داشته و در یک گروه قرار میگرفتند. خوک آب را دوست داشت و گاو و اسب هم نمی توانستند دور از آب زندگی کنند.

از آن گذشته آنها به تدریج متوجه چرخه ی موجود بین آب و باران شدند، آنها میدانستند که باران میبارد که همان آب روی زمین است و آب روی زمین به آسمان میرود و به شکل باران بر زمین میریزد. بنابراین پدیده هایی که مربوط به باران میدانستند را با پدیده هایی که به آب وابسته بودند یکی دانسته و حیات را وابسته به این دو پدیده میدیدند.

علاوه بر این آنها متوجه شده بودند که هر گاه باران میبارد یا رعد و برق میزند یا جریان آب شدیدی بر روی زمین راه میافتد صدای غرش یا در زبان چینی ” لونگ لونگ” را به همراه دارد.به همین ترتیب آنها موجودی افسانه ای متصور شدند که منشاء این صداست و با آب مرتبط است، شکل این موجود برای عده ای شبیه ماهی، برای عده ای شبیه تمساح، برای عده ای شبیه مار و… بود و تا امروز نیز شکل این موجود در همه جای چین یکسان نیست.

بعدها آنها نام اژدها که در زبان چینی ” لونگ ” تلفظ میشود برای این موجود برگزیدند. علاوه بر این گفته میشود که در عصر پرورش دام شکل اژدها بنا بر پر رونق بودن پرورش یک نوع حیوان تغییر میکرد، برای مثال کسانی که خوک پرورش میدادند اژدهایی با سر شبیه به خوک و کسانی که گاو پرورش میدادند اژدهایی با سر گاو داشتند.

ویژگیهای اژدها در فرهنگ چین

اژدها در فرهنگ چین آب را دوست دارد. این اصلیترین ویژگی اژدها در چین است و دلیل آن همانطور که اشاره شد وابسته بودن این موجود به آب است. اژدها میتواند شبیه ماهی، تمساح، مار، اسب دریایی، اسب آبی و یا اسب، آهو و خوک یا پدیده های مرتبط با آب و باران مثل رعد و برق، رنیگن کمان و … باشد.

اژدها توانایی پرواز بسیار خوبی دارد. علت این ویژگی او وجه تشابه او به ابر، رعد و برق و رنگین کمان و همچنین سرعت بالای حرکت و دویدن حیواناتیست که با اژدها وجه تشابه دارند. بنابراین او میتواند در آب شنا کند، بر روی زمین بدود و در آسمان پرواز کند.

دیگر ویژگی اژدها توانایی تغییر شکل است. او میتواند ابر توی آسمان، ماهی توی دریا و یا اسب روی زمین باشد. اژدها در فرهنگ چین پل بین آسمان و زمین است و به همین دلیل نماد قدرت و موفقیت محسوب میشود.
گوناگونی قسمت های پیکره ی اژدها های مختلف نمادهای مختلفی نیز هستند، پیشانی برجسته نماد هوش و خرد، شاخ های شبیه آهوی او نماد عمر طولانی و جاودانگی، گوش های گاو گونه نماد برتری بر دیگران، چشم های شبیه ببر نماد شکوه، پنجه ها نماد قدرت و صلابت، ابروهای تیز نماد شجاعت و بینی شبیه به شیر سمبل ارزش مندی، دم ماهی طلایی نماد انعطاف پذیری و دندان های شبیه اسب در اژدها نماد مهربانی و عطوفت است.

در چین قدیم پرچم هایی با نماد اژدها نیز وجود داشت. استفاده از این پرچمها از سلسله ی ژو شروع شد و در دوران سونگ پرجم های اژدها بیش از دوازده نوع مختلف مانند : پرچم اژدهای طلایی، پرچم اژدهای سبز و … داشتند.

با این که تعداد پرچم های اژدها زیاد بود اما ویژگیهای آنها اکثرا یکسان بود. اکثر آنها ترکیبی از رنگ های سبز و زرد ، شعله های آتشی به رنگ قرمز و یکی از انواع اژدها را بر روی خود داشتند.

بعدها یکی از امپراتوران سلسله ی سویی برای خود قایقی به شکل اژدها ساخت و بدین ترتیب قایق هایی به شکل اژدها نیز وارد فرهنگ اژدهای چین شد.در فرهنگ چین چهار اژدها وجود دارند که پادشاه چهار دریا هستند. آئو گوانگ پادشاه دریای شرق که مو و ریش سبز و قرمز دارد، آئو چین پادشاه دریای جنوب که مو و ریش نارنجی دارد، آئو شون پادشاه دریای شمال که ریش و موی سیاه دارد و آئو روئِن که پادشاه دریای غرب است و مو و ریش سپید دارد.

فرهنگ اژدها در زندگی روزانه ی مردم چین

همانطور که پیش از این گفته شد فرهنگ اژدها در چین بسیار غنییست، در چین مکان های بسیاری که شمار آنها به هزاران میرسد وجود دارد که در نامگذاری آنها از کلمه ی اژدها بهره گرفته شده است.

در بعضی مکانها کلمه ی اژدها در کنار یک عدد آورده شده، مانند دو اژدها در استان جی لین، سه اژدها در استان جیانگ شی و چهار اژدها در استان لیائو نینگ. در مکان های دیگری از اعضای بدن اژدها برای نامگذاری استفاده شده است، مانند سرِ اژدها در استان جیانگ شی، شاخ اژدها در استان سی چوان، پیشانی اژدها در استان گویی ژو، پنجه ی اژدها در استان هِی لونگ جیانگ.

در اسامی دیگر نیز به همین ترتیب از کلمه ی اژدها بهره گرفته شده است. رودخانه های بسیاری نیز بر هیمن اساس نامگذاری شده اند از جمله: رودخانه ی اژدهای طلایی در استان سی چوان، رودخانه ی اژدهای سبز در استان هه بِی و غیره، میتوان گفت تقریبا در تمامی استان های چین رودخانه یا مکانی با اثری از نام اژدها وجود دارد.
فرهنگ اژدها با تمام قسمت های زندگی مردم چین عجین شده است. لباس هایی چون شنل و تاج اژدها، غذاهایی با نامی برگرفته از اژدها مانند خرچنگ لابستر، میوه ی چشم اژدها و نودل ریش اژدها، سازه های معماری مانند قایق اژدها یا قصر اژدها، وسایل خانه مانند صندلی یا تخت اژدها و… به همین ترتیب اژدها در زندگی روزانه ی مردم چین جاریست.

جشن های چین و اژدها

روز پانزدهم نخستین ماه سال در تقویم کشاورزی یکی از سه جشن بزرگ در مکتب تائوئیسم و فستیوال لنترن نام دارد. با اینکه اژدها ارتباطی با این روز ندارد اما در این روز مراسمی با نام رقص اژدها برگزار میگردد.

در این مراسم اژدهایی با بدن ماهی شکل وجود دارد. در سمت چپ بدن ماهی یک نفر زانو میزند و در سمت راست بدن ماهی دو نفر میایستند که بدن ماهی را با دست راست خود تکان میدهند و در قسمت انتهایی بدن ماهی یک نفر با دست چپ حرکات لازم را انجام میدهد. با نواختن اهنگ این افراد حرکات زیبایی انجام میدهند که چشم هر بیننده ای را خیره میکند.

روز دوم از ماه دوم تقویم کشاورزی نیز روز جشن بلند شدن سرِ اژدها نامیده میشود. در این زمان حشرات به طبیعت باز میگردند، زمین رو به گرمی رفته و بهار فرا میرسد.

مردم بر این باورند که اژدها در این روز پس از گذراندن زمستان سر خود را بلند میکند و به زندگی باز میگردد و از آن پس باران های فراوانی میبارد. در این روز مردم تصور میکنند که هر غذایی که میخورند همه جزیی از بدن یک اژدهاست، برای مثال نودل را ریش اژدها، نوعی کلوچه را پولک اژدها و غذای مشهورشان جیائو زی یا دامپلینگ را گوش اژدها میدانند. آنها در این روز خوردن برنج را تابو میدانند چرا که باور دارند برنج همان اژدهاست و خوردن یک وعده برنج زندگی چندین اژدها را به خطر میاندازد.

همچنین دخترها در این روز خیاطی نمیکنند چرا که اگر مواظب نباشند ممکن است به یک اژدها آسیب برسانند.
فستویال قایق اژدها روزیست که مردم در آن با قایق هایی به شکل اژدها با یکدیگر مسابقه میدهند، آنها با این کار برای رحمت خداوند دعا میکنند، همچنین با خوردن غذاهایی خاص و آویزان کردن اشیایی تزئینی سعی میکنند شانس بد را از خود دور کنند.