مناقصه چیست؟
مناقصه فرآیندی است که از دو بخش مناقصه گزار ( گروه یا ارگانی که مناقصه را برگزار می کنند که می تواند ارگان های دولتی باشند یا خصوصی ) و مناقصه گر (گروه یا افرادی حقیقی و حقوقی که در مناقصه شرکت می کنند) تشکیل می شود.
در تعریف خود مناقصه باید بگوییم وقتی مناقصه گزار بخواهد جنس یا کالایی را بخرد یا به منظور تامین نیاز خدماتی خود به ارگانی یا متخصصین نیاز دارد مناقصه را برگزار می کند تا در این رقابت بین مناقصه گرها هر کسی که کمترین مبلغ را چه برای فروش و چه برای تامین نیاز مناقصه گزار پیشنهاد داده باشد برنده مناقصه می شود.
برگزاری مناقصه دارای شرایط مخصوص به خود است.
اول آن که در برگه ای زمان و مهلت برگزاری مناقصه و ارائه پیشنهاد و توضیحاتی راجع به عقد قرار داد با برنده را مناقصه گزار مشخص می کند و سندی را برای تمام مناقصه گر های منتخب میفرستد تا پیشنهاد خود را ارائه دهند. بعد از آن با تکمیل این برگه توسط مناقصه گر و ارائه پیشنهاد خود در مناقصه شرکت داده می شود.
مناقصه گزار عموما برای اطلاع رسانی در مورد مناقصه از روزنامه های کثیر الانتشار و رسانه های دیداری و شنیداری و همچنین از شبکه های مجازی و اجتماعی استفاده می کند.
مناقصه گزار برای بررسی پیشنهادها چه از نظر مبلغ و چه از نظر ارائه خدمات کیفی یک گروه متشکل از سه نفر را به عنوان کمیته فنی منصوب می کند تا بررسی کنند پیشنهاد های ارائه شده توسط مناقصه گرها در چه سطحی قرار دارد و کدام یک می تواند نیاز های آن ها را برطرف کند. و بدین صورت برنده مناقصه مشخص می شود.
مناقصه ها می توانند یک مرحله ای یا دو مرحله ای باشند.اگر بخواهیم مناقصه را از نظر دعوت مناقصه گر ها تقسیم بندی کنیم باید بگوییم مناقصه به دو دسته مناقصه عمومی و مناقصه محدود تقسیم می شود.
مناقصه عمومی مناقصه ای است که در آن اطلاع رسانی از طریق آگهی های عمومی انجام می پذیرد و تمام مناقصه گر ها می توانند در آن شرکت کنند.
مناقصه محدود هم هرگاه به تشخیص بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار امکان تشکیل مناقصه عمومی با ذکر دلیل و علت نباشد از طریق ارسال دعوت نامه خصوصی برای مناقصه گر های دارای شرایط و صلاحیت انجام می پذیرد.
پس به طور خلاصه می توان گفت فرآیند مناقصه این گونه صورت می پذیرد:
- تأمین منابع مالی
- تعیین نوع مناقصه در معاملات بزرگ
- تهیه اوراق و اسناد مناقصه
- ارزیابی کیفی مناقصه گران توسط کمیته فنی
- فراخوان مناقصه
- ارزیابی پیشنهادها
- تعیین برنده مناقصه و انعقاد قرارداد
اصول مناقصه
- اصل آزادی رقابت
- اصل شایستگی داوطلبان شرکت در مسابقه
- اصل معلوم بودن نصاب معامله
- اصل حضور یک شخص اداری
انواع مناقصه
مناقصه عمومی
روشی است که در آن دولت یا سازمان‌های عمومی، انجام عمل یا خرید کالای مورد نیاز خود را از طریق اعلان بین عموم داوطلبان، به مسابقه می‌گذارد.
مناقصه محدود
روشی که در آن به تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام مناقصه‌گذار، محدود بودن و ادلۀ آن تأئید می‌گردد. مناقصه در بین عده معدودی از اشخاص حقیقی یا حقوقی که مورد شناسایی سازمان‌ها عمومی است، برگزار می‌شود؛
مناقصه اختیاری
که از طریق اعلان عمومی است ولی اختیار انجام مناقصه با بهترین پیشنهاد دهنده، یا سازمان دولتی است.
اداره امور مناقصه
مرجع اداری صالح برای ادارۀ امور مناقصه در هر وزارتخانه یا مؤسسه عمومی یا شرکت دولتی و شهرداری‌ها، یک واحد اداری است که به‌نام ادارۀ مناقصات شناخته می‌شود و دارای وظایفی هم‌چون تشکیل کمسیون مناقصه می‌باشد.
وظیفۀ این کمسیون، بررسی پیشنهادات رسیده از داوطلبان شرکت در مناقصه، تعیین برنده و اعلام برنده مناقصه می‌باشد.
