سوییفت چیست و چه کاربردی دارد؟
انجمن جهانی ارتباطات مالی میان بانکی (سوییفت) با تفاهم و توافق ۲۳۹ بانک از۱۵ کشور اروپایی و آمریکای شمالی در ماه مه سال ۱۹۷۳ میلادی راه‌اندازی شد. این بنیاد بین‌المللی که دفتر مرکزی آن در بلژیک است، بیش از ۱۰ هزار بانک و مؤسسه مالی از ۲۱۰ کشور جهان را به یکدیگر متصل می‌کند. با شرکت تکمید ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه شوید.
سوییفت طبق قوانین بلژیک عمل می‌نماید و کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ‌کنگ به‌عنوان مراکز پشتیبان اعضا فعالیت دارند. سوییفت در هر کشور عضو داری یک سَپ (SAP) یعنی نقطه دسترسی به سوییفت می‌باشد که توسط مؤسسه سوییفت کنترل می‌شود. سَپ ایران در بانک مرکزی قرار دارد.
این سیستم جهت سرعت بخشیدن به انجام معاملات ارزی و جلب‌رضایت مشتریان و همچنین هماهنگی تمام عملیات ارزی در سطح جهانی با استفاده از یک نرم‌افزار استاندارد مورد توجه واقع گردیده است.
در حال حاضر تمام بانک‌های داخلی ایران به مرکز سپ در بانک مرکزی متصل بوده و از طریق سیستم ماهواره‌ای پیام‌ها را برای بانک‌های خارج از کشور ارسال می‌نمایند.
سوییفت به اعضای خود امکان می‌دهد تا اطلاعات مالی مورد نیاز خود را به‌صورت امن و استاندارد مبادله کنند و با این کار، هزینه و ریسک مبادلات بانکی را کاهش و کارایی را افزایش می‌دهد.
بنابراین، سوییفت نه یک مؤسسه مالی و بانکی است و نه حتی اطلاعات مالی و بانکی را در خود ذخیره می‌کند؛ بلکه صرفاً شرکتی تعاونی است که نظام ارتباطات استاندارد میان بانک‌ها و مؤسسه‌های مالی جهان را شکل‌دهی کرده است. پس روی کاغذ هر بانکی می‌تواند بدون عضویت در سوییفت با نهادهای مالی جهان تراکنش انجام دهد، هر چند در عمل کمتر مؤسسه بین‌المللی حاضر می‌شود ریسک ارتباطات غیراستاندارد و تضمین نشده را بپذیرد. به زبان ساده‌تر، تراکنش بین‌المللی بدون سوییفت، مانند این است که مدیر یک شرکت بخواهد به جای استفاده از نامه رسمی و دارای سربرگ، در خانه و با استفاده از ایمیل شخصی با شرکت‌های دیگر نامه‌نگاری انجام دهد.
ورود ایران به سوییفت
در سال ۱۳۶۴ کارشناسان بانک مرکزی بررسی‌های اولیه را برای عضویت بانک‌های ایرانی در سوییفت انجام دادند ولی با توجه به وقوع جنگ تحمیلی و اولویت‌های اساسی‌تر این عضویت به تعویق افتاد. در سال ۱۳۶۹ و پس از پایان جنگ، بانک مرکزی هیأتی را مأمور هماهنگی با بانک‌های تجاری به منظور عضویت در سوییفت کرد.
پس از طی دوره بررسی عضویت، در اواخر سال ۱۳۷۰ و پس از هماهنگی‌های لازم با بانک‌های تجاری تقاضای عضویت سیستم بانکی ایران توسط بانک مرکزی به سوییفت ارائه شد. در آذرماه ۱۳۷۱ عضویت بانک مرکزی به همراه پنج بانک تجاری صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه در پذیرفته شد.
قطع ارتباط سوییفت با ایران
با بالا گرفتن اختلاف نظرهای بین‌المللی درخصوص مسائل هسته‌ای کشور، روز شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ و در پایان ساعت اداری رسمی کشور سیستم سوییفت بانک مرکزی ایران در چارچوب تحریم‌های اروپایی قطع شد. با این تصمیم، خدمات سوییفت به روی تقریباً همه بانک‌های مهم ایران از جمله بانک مرکزی، بانک ملی، بانک ملت، بانک تجارت، بانک رفاه، بانک آینده، بانک بین‌المللی پرشیا، پست بانک و… مسدود شد. هر چند تحریم‌ها مراودات بین‌المللی بانک‌های ایرانی را متوقف نکرد، با این وجود هزینه‌های زیادی بر عملیات ارزی و بانکی کل سیستم بانکی کشور وارد شد.
بدین ترتیب ایران اولین کشور عضوی بود که سوییفت ارتباطات خود را با آن قطع کرد. تاکنون به جز ایران ارتباط سوییفت با کشور دیگری قطع نشده است. در ماه‌های اخیر که روابط روسیه و اتحادیه اروپا بر سر مناقشه شرق اوکراین به وخامت گرویده، زمزمه تحریم روسیه در سوییفت نیز شنیده می‌شود، هر چند که هنوز این شایعه به واقعیت تبدیل نشده است.
اگرچه برخی از بانک‌های محروم از خدمات سوییفت توانستند با اجاره خطوط تلفن و فکس از همتایان خود در دوبی، ترکیه و چین به انتقال پول بپردازند یا بانک‌های تحریم نشده ایرانی را واسطه انتقال قرار دهند، اما این کار برایشان با کندی و هزینه فراوان صورت می‌گرفت. علاوه بر این، صدور حکم تحریم علیه برخی بانک‌های ایرانی، بانک‌های غربی را وادار کرد از انجام سایر ارتباطات بانکی با بانک‌های تحریم شده نیز خودداری کنند.
