چگونه پاسپورت را تمدید کنیم؟
گذرنامه یا پاسپورت یکی از مهم‌ترین اوراق هویتی است که دارای اعتبار برای مدتی معین است و در صورت اتمام اعتبار، مفقود یا مخدوش شدن دارنده گذرنامه باید برای تعویض آن اقدام کند.
گذرنامه یا پاسپورت دفترچه‌ای مشابه شناسنامه است و یکی از مدارک هویتی شخصی محسوب می‌شود که از سوی دولت‌ها برای شهروندان‌شان صادر می‌شود تا بتوانند با اجازه دولت مقصد (یا به عبارت دیگر، ویزا) از طریق مرز زمینی، هوایی یا دریایی به کشور دیگری سفر کنند.
تاریخچه پاسپورت
یکی از اولین اشاره‌ها به استفاده از پاسپورت مربوط به ۴۵۰ سال پیش از میلاد مسیح و در کتاب مقدس یهودیان است. بنا بر عهد عتیق (تورات) نحمیا از یهودیان شناخته شده که در کاخ شوش مباشر اردشیر یکم هخامنشی بود، برای سفر به یهودیه از اردشیر یکم نامه‌ای دریافت می‌کند تا تضمینی برای به سلامت عبور کردن از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان باشد.
اما گذرنامه به معنای امروزی آن، در اواخر سده ۱۹ (میلادی) رایج شد. کشور‌هایی مانند امپراطوری بریتانیا برای تسهیل سفر اتباع خود در سراسر قلمروشان، گذرنامه‌ای ایجاد کرد که تنها یک برگ داشت. این روند ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۹۲۰ میلادی نخستین پیمان‌نامه جهانی در رابطه با استفاده از گذرنامه در سطح بین المللی مورد توافق اعضای جامعه ملل قرار گرفت و طبق مصوبه قرار بر این شد تا اطلاعات تمام گذرنامه‌ها به زبان فرانسوی (که زبان دیپلماتیک آن دوره بود) ثبت شود.
امروزه، تمام پاسپورت‌ها علاوه بر زبان رسمی کشور مرجع صدور به صورت PASSPORT، PASSEPORT یا PASAPORTE روی جلد آن‌ها نامگذاری می‌شوند و اطلاعات داخل آن‌ها نیز غیر از زبان محلی، حداقل باید به یکی از زبان‌های انگلیسی، فرانسوی یا اسپانیایی درج شده باشد.
البته پاسپورت نیز همانند سایر اوراق هویتی مانند گواهینامه، کارت ملی و… دارای مدت اعتبار معینی است و در موارد زیر باید دارنده گذرنامه برای تعویض آن اقدام کند
- پایان یافتن اعتبار پنج ساله (آخرین روزی که در گذرنامه به عنوان اعتبار درج می‌شود، الزاما تاریخ انقضای آن نیست؛ از این‌رو، پیشنهاد می‌شود تا همیشه شش ماه قبل از تاریخ انقضا برای تعویض اقدام شود، زیرا سفارتخانهها و نیز شرکتهای حمل و نقل (خطوط هوایی، شرکتهای کشتیرانی و…) برای مسافران با اعتبار گذرنامه‌ای محدود ویزا و بلیط هواپیما یا… صادر نمی‌کنند.
- پر شدن صفحههای گذرنامه
- تغییر یافتن نام، نام خانوادگی یا تاریخ تولد با استناد به شناسنامه ایرانی
- درخواست تغییر محل اقامت
- مخدوش شدن گذرنامه (سوختگی، آب‌دیدگی و…)
- درخواست تفکیک نام فرزندان از گذرنامه
مدارک لازم برای تعویض پاسپورت
متقاضیان قبل از مراجعه به دفاتر پلیس+۱۰ باید مدارک زیر را به همراه داشته باشند:
مدارک مشترک برای بانوان و آقایان
۱. تهيه فرم و شناسه گذرنامه از دفاتر خدمات الکترونيک انتظامي (پليس+۱۰)
۲. پرداخت وجوه مقرر از طریق دستگاه کارتخوان (POS) موجود در پیشخوان (واریز از طریق اینترنت، عابر بانک و فیش واریزی بانک به هیچ عنوان قابل قبول نیست.)
۳. اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی يا تأئيديه ثبت احوال برای کليه متقاضيان.
۴. ارائه اصل آخرين پاسپورت (در صورت معتبر بودن)
۵. عکس بیومتریک:
- ۶ ماه از تاريخ انداختن آن نگذشته باشد.
- آقايان بدون کلاه و عينک کراوات و زيور آلات و آرایش مو و محاسن به‌طوری که پيشانی و گوش‌ها مشخص باشند. همچنین، رنگ لباس و زمینه یکسان نباشد.
- خانم‌ها با حجاب کامل بدون آرايش و زيورآلات، با استفاده از روسری و یا مقنعه ساده و تیره به‌طوری که گردی صورت مشخص باشد. (برای دختران بالای ۶ سال با حجاب کامل)
۶. اجازه محضری برای افراد زير ۱۸ سال از سوی پدر یا قیم قانونی.
۷. افراد بالای ۱۵ سال ضمن حضور در دفتر باید شناسنامه عکس‌دار ارائه کنند.
۸. افراد زیر ۱۵ سال ضمن حضور در دفتر باید گواهی اشتغال به تحصيل، دفترچه بيمه يا گذرنامه عکس‌دار ارائه کنند.
نکته: برای افراد زیر ۶ سال، کودک باید در دفتر حاضر شده و ولی کودک یک قطعه عکس از کودک خود را ارائه کند.
۹. بازنشستگان نظامی که پنج سال تمام از بازنشستگی آن‌ها نگذشته است، ارائه نامه از حفاظت يگان مربوطه الزامی است.
- بازنشستگان نظامی که پنج سال از بازنشستگی آن‌ها می‌گذرد، باید اصل و کپی کارت کانون بازنشستگان را ارائه دهند (نیازی به ارائه گواهی از سازمان متبوع وجود ندارد.)
- نظامیان شاغل باید نامه موافقت حفاظت یگان مربوطه را ابتدا به دبیرخانه اداره گذرنامه ارائه و پس از ثبت به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی ارائه کنند.
مدارک اختصاصی برای تمدید پاسپورت بانوان
اجازه محضری برای بانوان متأهل از سوی همسر؛
- بانوان مقيم خارج نیازی به اجازه محضری همسر ندارند؛ همچنین، اقامت با گذرنامه ايرانی قابل قبول است.
- بانوانی که همسر آن‌ها فوت کرده، باید اصل گواهی فوت همسر و يا اصل شناسنامه باطل شده همسر و بانوان مطلقه باید اصل طلاق‌نامه را ارائه کنند.
مدارک اختصاصی برای تمدید پاسپورت آقایان
ارائه اصل و کپی کارت پايان خدمت يا معافيت صرفا هوشمند (کارت‌های قدیمی اعتبار ندارند) يا موافقت‌نامه سازمان وظيفه عمومی برای مشمولان.
- افرادی که اقدام به تعویض کارت پایان خدمت یا معافیت قدیمی به هوشمند کرده‌اند، پس از گذشت ۲۴ ساعت از درخواست تعویض، می‌توانند با ارائه برگه ثبت درخواست تعویض کارت به افسران گذرنامه مستقر در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی، درخواست صدور یا تعویض گذرنامه دهند.
- آقايان بالای ۵۰ سال احتياج به ارائه کارت پايان خدمت ندارند.
- آقايان دانشجو يا دانش آموز برای خروج از کشور باید نامه از محل تحصيل خود دريافت و به سازمان وظيفه عمومی تحويل دهند.
مراحل تعویض پاسپورت
برای تعویض پاسپورت متقاضی باید شخصا با در دست داشتن مدارک به نزدیک‌ترین دفتر پلیس +۱۰ به محل زندگی خود مراجعه کند. در دفتر پیشخوان پس از ارائه مدارک و واریز وجوه مقرر، افسر گذرنامه حاضر در دفتر مدارک را بررسی کرده و پس از تائید وی، رسیدی توسط پیشخوان به متقاضی تحویل داده می‌شود. ارائه این رسید در زمان تحویل گذرنامه الزامی است.
مدت زمان ارسال پاسپورت
پاسپورت جدید توسط پست از یک هفته تا حداکثر ده روز به نشانی مندرج در فرم متقاضی ارسال می‌شود. این زمان برای صدور گذرنامه جدید در صورت مفقودی ۶ ماه است.
شرایط تعویض پاسپورت در خارج از کشور
شهروندان ایرانی ساکن خارج از کشور که متقاضی صدور یا تعویض پاسپورت‌های خود هستند، می‌توانند جهت اطلاع از شرایط و ضوابط صدور گذرنامه به وب‌سایت سفارت ایران در کشور محل اقامت خود و نیز سامانه امور کنسولی ایرانیان وزارت امور خارجه مراجعه کنند.
مراحل صدور/تعویض پاسپورت در خارج از کشور
هموطنان مقیم خارج از کشور اعم از ایرانیان دارای تابعیت خارجی (دو تابعیتی)، ایرانیان دارای اقامت قانونی یا پناهندگی یا در صورت نیاز به تمدید/تعویض گذرنامه‌های مخدوشه یا مفقوده و نیز، تفکیک گذرنامه همراهان خود می‌توانند طبق قانون گذرنامه مصوب ۱۰/۱۲/۱۳۵۱ به نزدیک‌ترین نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در محل زندگی خود به‌صورت حضوری مراجعه کرده و مدارک لازم را ارائه کنند. کلیه مراحل صدور از طریق این نمایندگی‌ها انجام می‌شود. همچنین، اطلاعات پاسپورت‌های صادره از طریق وزارت امور خارجه به ناجا ارسال می‌شود.
مدارک لازم برای تمدید پاسپورت در خارج از کشور
- تکمیل فرم صدور گذرنامه
- ارائه اصل گذرنامه فعلی و یک سری فتوکپی صفحههای دو، سه و صفحه دارای آخرین مهر خروج
- ارائه اصل شناسنامه جمهوری اسلامی ایران و یک سری فتوکپی از کلیه صفحه‌ها (شناسنامه افراد بالای ۱۵ سال باید عکس‌دار باشد.)
- عکس بیومتریک
هزینه صدور/تعویض پاسپورت در خارج از کشور
کلیه هزینه‌های مربوط به تعویض/صدور پاسپورت در خارج از کشور بر اساس تعرفه‌های کنسولی مصوب هیئت محترم دولت توسط نمایندگی‌های کنسولی دریافت می‌شود.
مراجع قانونی تعویض پاسپورت
تجدید پاسپورت در ایران در شعبه‌های پلیس +۱۰ و در خارج از ایران در سفارتخانهها یا نمایندگی‌های کنسولی ایران امکان‌پذیر است.
در صورت مفقود شدن پاسپورت چه باید کرد؟
شهروندانی که پاسپورت معتبر آن‌ها مخدوش یا مفقود شده، می‌توانند برای اعلام فقدان یا تعویض گذرنامه به اداره گذرنامه مراجعه کنند. (شهروندان تهرانی جهت اعلام فقدان و تعویض گذرنامه مخدوش یا بررسی ممنوعیت فقط باید به اداره گذرنامه تهران بزرگ واقع در خیابان مطهری، خیابان کوه نور مراجعه کنند.)
نکته: افرادی که اعتبار گذرنامه مفقود یا مخدوش آن‌ها به اتمام رسیده است، نیازی به اعلام فقدان نداشته و می‌توانند مستقیما به دفاتر مراجعه کنند.
شهروندان ایرانی مقیم خارج از کشور نیز می‌توانند در صورت مفقودی پاسپورت می‌توانند مراتب را به سفارت، نمایندگی کنسولی یا دفتر حفاظت منافع ایران در کشور مربوطه اطلاع دهند. همچنین، در خارج از کشور علاوه بر سفارت یا کنسولگری باید پلیس و مقام‌های محلی نیز در جریان قرار بگیرند.
چه افرادی نمی‌توانند پاسپورت بگیرند؟
بعضی از افراد بنا به دلایل و شرایط خاص مجاز به دریافت پاسپورت نیستند و اجازه خروج از کشور را ندارند. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افرادی که در خارج از کشور دارای سوء‌پیشنیه باشند.
- افرادی که سفر آن‌ها به خارج از کشور باید بنابر تشخیص و صلاحدید مقام‌های قضایی انجام شود.
- افرادی که به‌طور قطعی دارای بدهی مالیاتی، حکم اجرای دادگستری و ثبت اسناد باشند.
- مشمولان خدمت وظیفه عمومی؛ البته این گروه می‌توانند با سپردن وثیقه (۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برای سفرهای علمی، ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برای سفرهای تفریحی و ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برای سفرهای زیارتی کشورهای عراق و عربستان) از کشور خارج شوند.
