مکانی کمتر شناخته شده و شاید مهجور مانده در چین که به رصدخانه باستانی پکن معروف است، جایی که می تواند در زمان سفر کرد! بعضی افراد هنگامی که وارد شهرهای توریستی دنیا می شوند، تنها به دیدن مشهورترین جاذبه های آن شهر بسنده می کنند. در حالی که جاذبه های دیدنی بسیاری وجود دارد که سفر شما را جذاب تر می کند.
این افراد دیگر با خود فکر نمی کنند که می توانند به دنبال کشف جاذبه ای جدید در آن شهر باشند و سفرشان را منحصر به فرد کنند. با این حال ما به دنبال دنیایی ورای آنچه که بیشتر گردشگران عادی می بینند، هستیم. در مجله ی گردشگری تکمید به سراغ یکی از دیدنی ترین جاذبه های گردشگری پکن رفته ایم. مکانی که نه تنها برای علاقه مندان به نجوم بلکه برای علاقه مندان به علوم چینی هم می تواند بسیار دیدنی و جذاب باشد. گنجینه ای مخفی شده در دل پکن که تنها عده معدودی از گردشگران خارجی به دیدنش می روند!
تاریخ رصدخانه و تلفیق دانش چین و اروپا
رصدخانه باستانی پکن در دوره سلسله مینگ و حدود سال های ۱۴۴۲ میلادی با قدمتی تقریباً ۵۰۰ ساله ساخته شده است. از آن زمان تا ۱۹۲۹ میلادی همچنان از این مرکز عمل و ستاره شناسی استفاده می شد و از این نظر بیشتری سابقه استفاده را در میان دیگر رصدخانه ها دارد. هنگامی که دیگر رصدخانه های باستانی جهان خراب شده بودند این رصدخانه همچنان به کار خود ادامه می داد و فعال بود.
بنای رصدخانه آجری بوده و دیواره ای به ارتفاع ۱۵ متر دارد. پلان ساختمان آن ۴۰ در ۴۰ متر طول و عرض دارد. در دوره ای تاریخ (سال ۱۶۷۳) یک مبلغ مذهبی مسیحی به نام فردیناند وربیست (Ferdinand Verbiest) مسئولیت اداره این رصدخانه را به عهده گرفت. این شخص در این دوران، ۶ ابزار و وسیله نجوم اروپایی ها را به این مجموعه افزود و تنها ظاهری چینی به آن ها دارد. از همین جا بود که تلفیق دانش چینی ها با اروپاییان اتفاق افتاد. تمام وسایل بزرگ روی برج، مربوط به این دوره هستند.
رصدخانه باستانی پکن به عنوان نمایشگاه تجهیزات نجوم باستان باستانی همچنان پابرجاست و هنوز هم نقش مهمی در زمینه های فناوری و علوم ستاره شناسی ایفا می کند.
امکانات رصدخانه پکن برای گردشگران
اگر به تماشای این جاذبه رفتید، به خاطر داشته باشید که به دیدن یکی از قدیمی ترین رصدخانه های جهان رفته اید. رصدخانه باستانی پکن، رصدخانه ملی بود که در طول دوره های سلسله مینگ و کینگ ساخته شد. سازه ها و وسیله های رصد ستاره ها را حتی از فاصله ای دور در بالای برج خواهید دید. همین موضوع به جذابیت و کنجکاوی این مکان، برای بازدید کنندگان می افزاید.
هشت سازه نجوم ساخته شده از مس مربوط به دوره سلسله بزرگ کینگ، در این مکان بسیار دیدنی، بزرگ و پر از اشکال و حکاکی های تماشایی است. اگر چه شکل ظاهری و نحوه استفاده از آن ها مربوط به چین باستان است اما از نزئیناتی مربوط به دوره رنسانس در اروپای غربی روی آن ها استفاده شده است. این موضوع نه تنها پیشرفت علم نجوم را در کشور چین نشان می دهد بلکه تاثیر فرهنگ های دیگر را روی این کشور بیان می کند.
در این مکان می توانید بزرگترین سازه و ابزار ستاره شناسی برنزی جهان را ببیند. وسیله ای که توسط ماهرترین دست ها در طول سلسله یوآن در چین ساخته شد. دیگر سازه های جدید ستاره شناسی که در این رصدخانه می بینید توسط یکی از نوابغ نجوم چینی به نام ژو گوآنگکی (Xu Guangqi) طراحی شده است. سردیس این نابغه چینی را که در دوران سلسله کینگ می زیسته هم اکنون در محوطه اطراف رصدخانه باستانی پکن قرار دارد و می توانید او را از نزدیک ببینید. باقی ابزارها و وسیله ها توسط مبلغان خارجی وارد این کشور شده است.
تمام وسایل ستاره شناسی اینجا، از دستاوردهای فرهنگی بین کشورهای غربی و چین بوده و اطلاعات مهمی درباره مطالعات ستاره شناسی و دستاوردهای نجومی باستان به دانشمندان و محققان امروزی ارائه می دهد. این موزه علمی، شاهد تاریخی مهمی است که نشان دهنده مبادله فرهنگی بین شرق و غرب در آن دوران است.
۸ ابزار نجومی بزرگ مسی در رصدخانه پکن
با ورود به رصدخانه پکن وارد یکی از بزرگترین رصدخانه های دنیا می شوید که با وسایل غول پیکر نجومی پر شده است. اینجا هر بازدید کننده ای شبیه آهویی می شود که انگاری در مقابل فیل ایستاده است. تک تک وسایل غول پیکر این رصدخانه را معرفی می کنیم.
-
کره زمین با مدارهای استوایی پر از جزئیات تماشایی
اولین ابزاری که در ناحیه شمال شرقی رصدخانه باستانی پکن خواهید دید، کره زمینی از جنس مس است. وزن این ابزار ۵٫۱۴۵ کیلوگرم با ارتفاع ۳٫۳۷۹ متر است. پس با وسیله ای بسیار بزرگ روبرو هستید. کره زمین مداری مسی که شاهد آن هستید، آخرین ابزار مسی ساخته شده در دروه سلسله کینگ است. این وسیله قدرت، توانایی و پیشرفت علم و تکنولوژی را در آن دوره از چین نشان می دهد. ساختار علم ترکیبی مواد و سپس حجاری آنچنان پیشرفت کرده بوده که به راحتی می توانستند چنین ابزار رصد بزرگی را بسازند. این کره بزرگ مدارها نشان می دهد که ستاره شناسان آن دوره، تا چه اندازه در کار نجوم مهارت داشته اند و چطور ابزار دقیقی را طراحی کرده اند.
-
سکستانت برای زاویه سنجی | Sextant
یکی از ابزارهای نجومی در گذشته، سکستانت نام داشت. ابزاری بسیار پرکاربرد که در دست هر نجوم شناس و ستاره شناسی دیده می شد و برای تشخیص طول و عرض جغرافیایی و زاویه سنجی ستارگان بود. در آن زمان حتی کشتی ها و دریانوردان هم به جای اسطرلاب از سکستانت استفاده می کردند. اگر می خواهید در ایران سکستانت ببینید، باید به موزه نجوم آستان قدس رضوی در مشهد سفر کنید. اما برگردیم به چین. در قسمت جنوبی رصدخانه باستانی پکن هم می توانید سکستانتی را ببینید که در کنار کره مداری بزرگ آن را گذاشته اند. اینجا شما بزرگترین سکستانت را خواهید دید. وسیله ای نجومی که ۸۰۲ کیلوگرم وزن و ۳٫۲۷۴ متر ارتفاع دارد. این وسیله بزرگ هم در دوران سلسله کینگ (the Qing Dynasty) ساخته شده است.
-
کره ای مسطح برای رصد کسوف و خسوف
وزن کره اکلیپتیک ۲٫۷۵۲ کیلوگرم و ارتفاعی به اندازه ۳٫۴۹۲ متر است. این کره مسطح، اولین دستگاه مشاهده و رصد کشور چین برای بررسی سیستم مختصات زودیاک فریم با یک دستگاه مجزاست.
-
سه پایه و ابزار نجومی آلتازیموت | Altazimuth
سه پایه و تلسکوپ آلتازیموت یکی دیگر از ابزارهای نجومی این مکان دیدنی پکن بوده که ویژگی منحصر به فرد دارد. هنرهای تزئینی و دکوراتیو به سبک فرانسوی مربوط به دوره رنسانس غربی را روی این وسیله خواهید دید. آلتازیموت وزنی به اندازه ۷٫۳۶۸ کیلوگرم و ارتفاعی به اندازه ۴٫۱۲۵ متر دارد. این سه پایه دو اهرم دارد که یکی افقی و دیگری عمودی حرکت می کند و هر وسیله ای که روی آن نصب شود می تواند در جهات مختلف هدایت شود؛ وسیله ای شبیه به سه پایه های عکاسی امروزی!
-
دایره افقی | Horizon circle
در انتهای جنوبی رصدخانه باستانی پکن قرار داده شده است. دایره افقی ۱٫۸۱۱ کیلوگرم وزن و ۳٫۲ متر ارتفاع دارد.
وزن این ابزار نجومی در رصدخانه باستانی پکن ۲٫۷۲۰ کیلوگرم بوده که در ۳٫۳۸۰ متر ارتفاع ساخته شده است. این ابزار در واقع یکی از قدیمی ترین ابزارهای ستاره شناسی و نجوم اختراع چینی هاست. از این وسیله به ۱۴ شکل مختلف استفاده می کردند که یکی از آن ها اندازه گیری ارتفاع ستارگان و طلوع و غروب آن ها بوده است.
کره آسمانی یا کره سماوی بسیار جالبی را در این جاذبه پکن خواهید دید. این ابزار بزرگ مسی بسیار سنگین بوده و وزنی به اندازه ۳٫۸۵۰ کیلوگرم دارد. ارتفاع آن هم ۲٫۷۳۵ متر است. اگر به قسمت غربی این رصدخانه و میانه بالایی آن نگاهی بیندازید، این وسیله را خواهید دید. گردشگرانی که در پایین رصدخانه ایستاده اند، می توانند از پایین و فاصله دور تمام این وسیله ها را روی برج و ساختمان رصدخانه ببینند.
-
ابزار کوادرانت در نجوم باستان | Quadrant
به این ابزار نجومی نام دیگری هم داده اند. بعضی از ملت ها به آن، قطاع سمت الراس هم می گویند. این وسیله بزرگ را در قسمت شمال غربی و در بالای رصدخانه پکن خواهید دید. وزن این وسیله، ۲٫۴۸۳ کیلوگرم و ارتفاع آن، ۳٫۶۱۱ متر است. از ابزار کوادرانت برای اندازه گیری فاصله میان ستاره ها تا افق یا فاصله خط الراس آسمان با ستاره ها، استفاده می شد. ابزاری بسیار کاربردی که دانشمندان و ستاره شناسان در قدیم بسیار از آن استفاده می کردند.
مهم ترین دستاورد این مدرسه: تقویم و زمان
شاید بیشتر دانشمندان و افرادی که در رصدخانه باستانی چین مشغول به تحقیق بودند، در مورد تقویم و زمان بود. مشاهده حرکت خورشیدی و اندازه گیری سایه اجسام روی زمین در هر موقع از سال، مشاهده ارتفاع خورشید در آسمان و در نهایت تهیه یک تقویم نجومی را می توان مهم ترین دستاورد دانست. دستاوردی که در طول تاریخ چین و شاید جهان بسیار اهمیت دارد.
پدیده های نجومی کشف شده در این رصدخانه
جالب است بدانید که این رصدخانه با دانشمندان و ابزارهای ساخته شده آن ها توانسته در طول فعالیت خود، بسیاری از پدیده های نجومی را کشف کند. رصدخانه باستان پکن دستاوردهای نجومی خود را مدیون مشاهدات باستان شناسان ماهر چینی است. تصور کنید چنین ابزاری در دست آدم های نالایق بود، در آن صورت هیچ یک از مشاهدات نجومی جهان رصد نمی شد.
مثلا در چین باستان، دانشمندان و محققان نجومی لکه های خورشیدی بررسی می شد. این دانشمندان مسیر حرکت دنباله دار هالی را می دیدند، ابرنواخترها را می دیدند و حتی برای جوانان علاقه مندان به نجوم و ستاره شناسی کلاس های آموزشی برگزار می کردند. بنابراین اینجا یکی از مدارس باستانی آموزش نجوم و ستاره شناسی در جهان هم بوده است.
نکات سفری برای بازدید از رصدخانه پکن
توجه به ساعت بازدید: هر روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۱:۳۰ و پس از آن از ساعت ۱۳:۰۰ تا ۱۶:۳۰ می توانید به تماشای این جاذبه ی پکن بروید. البته یادتان باشد که سه شنبه کل بنا تعطیل است.
آدرس رصدخانه: Hutong 2, East Biaobei, Dongcheng District (东城区东裱褙胡同۲号), located at the southwest of Jianguomen overpass
رصدخانه باستانی پکن در جنوب غربی بزرگراه جیانگومن قرار گرفته است.
-
نحوه دسترسی به موزه رصدخانه
به راحتی از مرکز شهر پکن خط متروی شماره ۱ با نام خط باتونگ (Batong Line) یا خط شماره ۲ به نام خط سیرکل (circle line) را به سمت جیانگومن سوار شوید. از خروجی سمت جنوب شرقی از مترو بیرون بروید.
اگر رفت و آمد شما با اتوبوس در شهر راحت تر است یا اینکه می خواهید در بین راه از شهر و هر آنچه که در خیابان هایش وجود دارد، دیدن کنید، اتوبوس بهترین گزینه است. اگر چه رفت و آمد در شهر با اتوبوس زمان بیشتری نیاز دارد اما شما را بیشتر با این شهر آشنا می کند. برای رسیدن به رصدخانه باستانی پکن بایستی اتوبوس های شماره ۱، ۴، ۸، ۹، ۲۰، ۴۳، ۴۴ یا ۵۷ را سوار شوید.
- نکته سفری: از آنجایی که رصد خانه یک مکان روباز است و باید در محوطه آن قدم بزنید، به آب و هوای پکن دقت کنید. اگر هوا بارانی است و همچنان اصرار به بازدید از این بنا را دارید، با خود پانچو یا چتر بردارید. و گرنه ترجیحا سعی کنید زمانی به این جای دیدنی پکن بروید که هوا صاف و آفتابی باشد. برای آفتاب هم داشتن عینک دودی و کلاه لبه دار پیشنهاد می شود. پس حتما آب و هوای پکن را بررسی کنید.
بازدید از رصدخانه باستانی پکن با دیگر جاذبه های چین
از آنجایی که تماشای این رصدخانه قدیمی چین تنها زمان کمی از روز شما را دربرمی گیرد، معمولا در تور چین بازدید از آن را در میان دیگر جاذبه های گردشگری پکن قرار می دهند. یعنی گردشگران پس از بازدید از جاذبه هایی مانند میدان تاین آنمن، شهر ممنوعه و پارک بیهای به تماشای رصدخانه باستانی پکن هم می روند.
در هر صورت برای گشت و گذار در پکن باید برنامه بازدیدهای خود را بسیار حساب شده داشته باشید تا زمان خود را هدر ندهید و بتوانید به تمام بازدیدهای خود در یک روز برسید. این موضوع برای گروه هایی که با تورلیدر همراه هستند بسیار متفاوت بوده و خوشبختانه این افراد نیازی به نگرانی برای زمانبندی در سفر ندارند. چرا که راهنمای گروه سفر به چین آن ها، به این موضوع واقف بوده و برنامه بازدیدهای هر روز را، بسیار به موقع پیش می برد.
جاذبه های اطراف رصدخانه پکن
رصدخانه باستانی پکن در شرق منطقه تاریخی و مرکزی شهر واقع شده است و تنها ۴ ایستگاه مترو از خط ۱ مترو در ایستگاه باتونگ (Batong Line) فاصله دارد. در نتیجه به جاذبه های پکن که در مرکز شهر واقع شده اند، دسترسی راحتی خواهید داشت. هنگامی که به دیدن میدان تاریخی و بسیار بزرگ تیان آنمن که بزرگترین میدان درون شهری جهان است می روید، برنامه روزانه بازدیدهای خود را شروع می کنید.
از سالن یادبود رئیس مائو و در نهایت شهر ممنوعه و کاخ امپراطوری آن نیز، دیدن کنید و در نهایت با خط مترو خود را به مکانی که شاهد رصد ستاره ها در طول قرن ها بوده اند، بروید.